روشهای هرس درختان میوه
پیش از این که به بررسی روشهای هرس درختان بپردازیم، ابتدا هرس کاری را توضیح میدهیم. هرس کاری یکی از مهارتها و تخصصهای باغبانی است که هر باغداری باید آن را بداند. این عمل جهت حذف برخی قسمتهای خاص درخت انجام میشود. از هرس شاخه ها و جوانه ها گرفته تا هرس ریشه ها و قسمت های آسیب دیده یا بافت های مرده. امروزه هرس را با ابزار های باغبانی دستی، یا ابزارهای جدید شارژی و موتوری انجام می دهند.
شاید کسی که باغبانی یا هرس کاری را بلد نباشد، اهمیت این کار را درک نکند اما هرس کاری باعث میشود تا درخت میوه شما محصول بیشتری داده و کیفیت گلدهی و میوه ها را ارتقا میدهد. البته توجه داشته باشید که هرس، زمان مناسبی را می طلبد.
اگر در فصل یا زمان اشتباهی از سال اقدام به هرس درختان میوه نمایید، نه تنها به مقصود خود نمیرسید بلکه نتیجه عکس نیز تجربه خواهید کرد. مثلا زمان مناسب هرس درختان گلابی و سیب در زمستان و درختان آلوچه سبز و گیلاس در آغاز فصل بهار تا وسط تابستان است. از علتهای هرس کاری شامل:
- حذف شاخه، ریشه یا جوانه
- شکل دادن از طریق کنترل نمودن و هدایت کردن رشد درخت
- بهبود و حفظ سلامتی درخت با روش حذف شاخههای بیمار یا مرده
- افزایش بهرهوری میوهها و درختان
- بالا بردن طول عمر مفید درخت
- بهبود کیفیت گلدهی و میوهها و…
مراحل هرس درختان میوه
همانطور که گفتیم، هرس موضوع بسیار مهمی در زمینه نگهداری از درختان به ویژه درختان میوه دار محسوب میشود. میخواهیم به شما آموزش دهیم که چگونه میتوانید درختان میوه خود را هرس کرده و بهره وری درختان خود را افزایش دهید. شاید مراحل هرس در هر درخت میوه کمی متفاوت باشد اما سه قدم اساسی در همه درختان برای هرس کردن مشترک است.
- تمیزکردن درخت
در این مرحله ابتدا تمام شاخههای بیمار، آسیب دیده و مرده را هرس میکنیم. هنگام این کار نباید بترسید و ذرهای از این عضو بیمار را باقی بگذارید زیرا دوباره به بقیه قسمتها سرایت کرده و پخش خواهد شد. این شاخهها را کاملا از ته هرس نموده و دقت لازم را داشته باشید. پس ازقطع شاخه میتوانید از چسب هرس یا پیوند روی قسمت بریده شده بزنید تا آلوده نشود.
- تنک کردن درخت
در این مرحله باید رقابت بین شاخهها را از بین برده و کاری کنید تا هوا و نور کافی به درون درخت نفوذ کند. اگر میبینید روی یکی از شاخههای اصلی، سه شاخه فرعی هم اندازه قرار دارند میتوانید دوتای دیگری که تقریبا ضعیف یا بد شکل هستند را حذف کنید تا فضای رشد برای شاخه دیگری فراهم شود.
برای سبکتر کردن درخت، شاخه های کوچک داخلی را که بد شکل و بد زاویه هستند را حذف نموده، چند قدم به عقب رفته و از دور بررسی کنید که به خوبی هوای و نور در بین شاخهها جریان دارد یا خیر. به بعد از میوه دادن نیز توجه داشته باشید. اگر شاخهای رو به پایین بوده یا ضعیف است، پس از باردهی خواهد شکست.
- سرزنی یا برگشت به عقب
این آخرین مرحله و البته آسانترین مرحله در هرس کردن محسوب میشود. در این مرحله باید کاری کنیم تا شاخهها قطورتر و در نتیجه قویتر شوند. بدین منظور باید شاخهها را تا جایی که میتوانیم کوتاه کنیم تا شاخههای باریک و طولانی، ضخیم و قوی شوند. این قضیه سبب میشود تا در فصل میوهدهی شاخهها خم یا شکسته نشوند.
آیا میدانستید از نظر علمی این عمل باعث میشود تا ژن درختان به مرور زمان تبدیل به درختان پاکوتاه و پرپشت و پر محصول شود؟ درختان پاکوتاه برداشت میوه راحتتری دارند و عملیات داشت و سمپاشی آنها نیز آسانتر است.
معرفی انواع ابزارهای هرس
برای هرس کاری ابزارهای بسیاری وجود دارد. این ابزارها عناصر اصلی هرس کاری به شمار میروند. برای کیفیت بهتر میوهها و بهبود شکل و رشد درخت حتما باید ابزار مناسب کار خود را داشته باشید. پس توصیه میکنیم تا با ما همراه باشید و با هر یک از این ابزارها آشنا شوید.
قیچی شاخه زن
این ابزار جزو یکی از ضروری ترین ابزارهای هرس کاری به شمار می رود. این قیچی میتواند هر چوب نازک ساقه های نرم را قیچی کند و از سادهترین و ابتدایی ترین ابزار هرس میباشد. با استفاده از این ابزار و هرس کاری میتوانید شاخه های آفت زده یا بیمار را قطع کنید تا به دیگر شاخه ها سرایت نکند.
یکی از سختی های کار با این ابزار، دستی بودن آن است و لازم است تا نیروی مورد نیاز را با دست خود به قیچی و شاخه وارد نمایید. البته درست است که این قیچی ها سبب درد یا خستگی دست می شوند اما انواع جدیدتر ان که در مجموعه فارم کالا موجود است طراحی آرگونومیکی داشته و سلامت دست شما را بیشتر تامین می کند.
قیچی شاخه زنی که تیغه فولادی دارد از با کیفیت ترین تیغه ها محسوب میشود. توجه داشته باشید که عمیق ترین قسمت تیغه، بهترین قسمت برای برش است زیرا حداکثر نیرو را وارد مینماید.
اره باغبانی
اره باغبانی زمانی به کار میرود که شاخه ها آنقدر قطور و ضخیم هستند که نمی توان از قیچی شاخه زن برای هرس آنها استفاده کرد. این ابزار نیز انواع مختلفی دارد اما در بین همه آنها، بهترین اره، اره ای است که دارای دنده های سخت و با شکل های گوناگونی باشد.
مناسبترین گزینه اره باغبانی دندانه سه پهلوی سخت کاری شده است که برش را سریع انجام داده و تیزترین تیغه را دارد. مهمترین نکته در اره باغبانی یا هرس کاری، جنس و نوع تیغه بوده و عمر ابزار و کیفیت برش چوب را تعیین میکند. این اره ها کوچک و بوده و ظاهری زیبا دارند. طول اره ها باید کوتاه باشد اما از لحاظ شکل ظاهری تنوع بالایی دارند.
یکی از نمونه های خاص ابزارهای هرس، اره زنجیری میباشد. این اره ها برای شاخه های با قطر بیشتر از 10 سانتی متر بوده و هنگام استفاده از آنها باید بسیار مراقب بود.
چاقوی قلمه زنی
از این وسیله با توجه به نامی که دارد برای پیوند زدن درختان و برش شاخه های کوچکی است که قیچی آنها را صاف نمیبرد. از این چاقوها میتوان برای هرس سبک نیز استفاده کرد.
علفزن
علفزن نیز یکی از ابزارهای هرس محسوب میشود اما معمولا نه برای درختان! این ابزار در دو نوع برقی و موتوری دارد که نوع موتوری از طریق سوخت بنزین و نوع برقی از طریق برق نیروی خود را دریافت میکنند. برای محیط هایی که در آنها استفاده از برق غیرممکن است میتوان از نوع بنزینی یا موتوری استفاده نمود.
این ابزار جهت هرس چمن ها زدن علفهای هرز به ویژه در پای درختان و اصلاح گیاهان استفاده می شود. برای خرید این دستگاه باید به پارامترهایی نظیر قیمت و میزان صدای دستگاه، کاربرد و مساحت زمین خود توجه نمایید.
برای هرس درخت با دستگاه علف زن نیاز به خرید اره الحاقی علف زن دارید. دستگاه علف زن یک دستگاه بسیار پر کاربرد در باغبانی محسوب می شود. این دستگاه قابلیت نصب انواع الحاقی از جمله الحاقی شخم زن، مناسب برای شخم زدن سطحی، سله شکنی و مبارزه با علف های هرز، الحاقی پمپ آب، الحاقی وجین کن، کیت تبدیل پمپ آب و کیت تبدیل چاله کن را دارد. این الحاقی به جای گیربکس علف زن نصب می شود و دستگاه علفزن شما را به یک اره ی دسته بلند تبدیل می کند. با این کار شما می توانید شاخه هایی تا قطر 15 سانتیمتر و حتی بیشتر را به راحتی برش بزنید.
چسب هرس
درست است که چسب هرس جزو دستگاه ها به شمار نمیرود اما آنقدر وظیفه مهمی را در هرس ایفا میکند که نتوانستیم کاربرد آن را اینجا بیان نکنیم. این چسب را علاوه بر زمان هرس، در هنگتم قلمه زنی نیز استفاده می نمایند. پس از هرس، سطح مقطع شاخه ها در معرض هوای آزاد قرار گرفته و ممکن است باکتری ها و قارچ ها به آن حمله نمایند. چسب هرس جلوی هجوم آفات و بیماری ها را میگیرد. توصیه می شود هرس درختان میوه با استفاده از چسب هرس انجام شود تا سلامتی درخت به خطر نیافتد.
نگهداری از ابزار آلات هرس کاری
نگهداری از ابزارآلات هرس کاری به دو صورت انجام میشود. این اقدامات به منظور بالا بردن طول عمر دستگاه و کاهش هزینههای تعمیر انجا میشوند. این دومود شامل تیرکردن و تمیزکاری میباشد.
- تمیزکاری: این کار با اینکه شاید معمولا افراد آن را مهم تلقی نکنند اما تاثیر بسیاری در عمر و سلامت دستگاه دارد. اگر به خوبی و به صورت دورهای پس از هر بار استفاده دستگاه را تمیز نکنید، بیماریهای درختانی که دارای مشکل هستند را به دیگر درختان سالم سرایت میدهید.
- تیز کردن: این عمل نیز همانند تمیزکاری مهم است. علاوه بر اینکه با تیز کردن میتوانید برشهای منظم تر و صافتری داشته باشید، همچنین کمتر هم خسته خواهید شد. تیز نگهداشتن تیغه ها باعث سرعت و کیفیت بالاتر در کارهای شما میگردد.
چه زمانی درختان را هرس کنیم؟
زمان هرس یکی از مهمترین نکاتی است که باید حتما توجه کافی به آن داشته باشید. اگر از درخت خود رشد سریع را انتظار دارید پس در اواخر زمستان آن را هرس نمایید. در واقع علت این است که با شروع بهار، درخت انرژی کافی برای رشد داشته و با سبکی و نور خوب، با کیفیت جوانه زنی میکند.
دسته ای از باغداران علاقه دارند تا در فصل بهار هرس کاری را انجام دهند. هرس کاری در بهار به شما این اجازه را می دهد تا شاخه های شکسته در فصل زمستان را نیز هرس کنید. معمولا این هرس برای درختانی مثل درخت هلو و زردآلو به دلیل حساسیت بالا پیشنهاد میشود.
اما بدترین فصل جهت هرس نمودن فصل پاییز است. هرس پاییزه درست مثل زخم کردن بدن یک جاندار و به دلیل سرعت پایین رشد درخت در این فصل، گاهی حتی امکان ترمیم نیز وجود ندارد.
خیلی ممنون از اینکه راهنمایی کردین
مطالب مفید بود.
خلاصه تر بیان شود بهتر میشود.
ممنون