یکی از مشکلاتی که بیشتر مغازه‌دارها با آن درگیر هستند، قطعی برق در طول شبانه روز هست که موجب آسیب به کسب و کار و حتی در برخی مواقع به محصولات فروشگاه‌شون میشه. اما برای حل این مشکل بیشتر فروشگاه‌دارها اقدام به خرید موتور برق می‌کنند. اما کدام موتور برق مناسب برای مغازه هست؟ چطور موتور برق مناسب مغازه خودم رو انتخاب کنم؟ برای پیدا کردن موتور برق مناسب فروشگاه خودتون، اول باید به چند تا سئوال پایین دقیق جواب بدید:
- حداکثر مصرف برق فروشگاه چقدر هست؟
- لوازم موجود در مغازه تکفاز هستند یا ۳ فاز؟
- چه نوع مصرف‌هایی دارید، فقط روشنایی، کامپیوتر و حسابداری یا یخچال و جوشکاری؟
در ادامه به بررسی انواع نیاز مغازه‌ها به برق و انواع موتور برق مناسب برای مغازه می‌پردازیم.
اهمیت انتخاب صحیح موتور برق برای مغازه‌ها
از دیدگاه فنی، موتور برق یا ژنراتور اضطراری، یک سیستم الکترومکانیکی است که انرژی مکانیکی حاصل از سوخت را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند. انتخاب نادرست موتور برق، ممکن است منجر به مواردی مانند افت ولتاژ، اضافه‌بار، افزایش تلفات و کاهش عمر مفید تجهیزات شود.
📌 نکته فنی: موتور برق انتخابی باید بتواند علاوه بر تأمین توان دائم (Rated Power)، توان لحظه‌ای مورد نیاز برای راه‌اندازی تجهیزات دارای بار القایی (مانند یخچال یا الکتروموتور) را نیز پاسخ دهد.
انتخاب موتور برق مناسب برای مغازه از روی میزان مصرف
برای تعیین ظرفیت موتور برق، باید ابتدا مجموع توان مصرفی تجهیزات برقی در حالت پیک مصرف مشخص شود. این کار از دو طریق امکان‌پذیر است:
- اندازه‌گیری جریان مصرفی با آمپرمتر کلمپی:
- روشن کردن کلیه تجهیزات مصرفی به‌صورت هم‌زمان
- اندازه‌گیری جریان کل در ورودی تابلو مغازه
- محاسبه توان ظاهری با فرمول: برای سه‌فاز S= I*V*√۳ یا برای تکفاز S=I*V (که S نمایشگر توان ظاهری، I نشانگر جریان و V نمایشگر ولتاژ هست)
- بررسی مشخصات تجهیزات و فیوز اصلی:
- جمع توان نامی تمامی تجهیزات (توان حقیقی یا وات)
- ضرب توان مجموع در ضریب اطمینان ۱٫۲ جهت جبران افت توان و جریان هجومی
- این حالت اطمینان بیشتری دارد چون همیشه با این توان در حال استفاده بوده‌اید و موتور برق خریداری شده مطابق حداکثر مصرف پیش فرض شما خواهد بود. اما اگر مصرف شما به حداکثر میزان فیوز نزدیک نباشد ممکن هست هزینه بیشتری به شما تحمیل کند.
موتور برق برای هر محل و استفاده‌ای که خریداری می‌شود باید براساس حداکثر مصرف تهیه شود و البته ۱۰ الی ۲۰ درصد ظرفیت بییشتری داشته باشد تا بتواند جریان‌های لحظه‌ای مورد نیاز را (مثل جریان لحظه‌ای استارت یخچال و…) هم پاسخگو باشد.
انتخاب موتور برق مناسب مغاره بصورت تکفاز یا ۳ فاز
از نظر فنی، سیستم توزیع برق در ایران برای مصارف خانگی و تجاری سبک به‌صورت تکفاز (۲۳۰ ولت) و برای مصارف صنعتی یا سنگین به‌صورت سه‌فاز (۳۸۰ ولت) ارائه می‌شود. بنابراین:
- مصرف‌کننده‌های تکفاز: مانند یخچال، لامپ، POS، سیستم حسابداری → نیاز به موتور برق تکفاز
- مصرف‌کننده‌های سه‌فاز: مانند دستگاه جوش، کمپرسور صنعتی، خمیرزن نانوایی → نیاز به موتور برق سه‌فاز
⚠️ هشدار: اتصال مصرف تکفاز به یک فاز از خروجی موتور برق سه‌فاز بدون بالانس بار، ممکن است باعث سوختن سیم‌پیچ ژنراتور شود.
انتخاب موتور برق مناسب مغازه براساس نوع مصرف
همانطور که می‌دانید بارهای الکتریکی مختلفی ممکن هست در مغازه مورد استفاده قرار گیرند. در صنعت برق به جریان مصرفی در شبکه بار گفته می‌شود. بصورت کلی بارهای مصرفی عمده به ۳ شکل هستند.
- بار الکتریکی اهمی: بارهای اهمی از جمله بارهایی هستند که ضریب توان آنها برابر با یک هست، PF=0. به عنوان مثال بارهایی مثل بخاری برقی، اتو، سشوار معمولی و صنعتی، هیترها از بارهای اهمی هستند.
- بار الکتریکی سلفی اهمی: این نوع بارها مربوط به مصارفی می‌شوند که در آنها سلف یا همان سیم پیچ به کار رفته است. مثل الکتروپمپ، الکتروموتور، یخچال، لباسشویی، دستگاه برش، دستگاه جوشکاری، دریل و فرز آهنگری، مخلوط کن شیرینی پزی و نانوایی. بیشتر بارهای امروزه از حمله بارهای اهمی سلفی هستند. در بارهای اهمی سلفی ضریب توان یا همان PF عددی کمتر از ۱ هست.
- بار الکترونیکی: بار الکترونیکی جز مصارف جدید در صنعت برق محسوب می‌شود. این نوع بارها ضریب توانی تقریبا برابر با یک دارند ولی بسیار به نوسانات حساسیت دارند. مخصوصا در صورتی که نوسان فرکانس رخ دهد این نوع دستگاه‌ها بسیار آسیب پذیر هستند. برای این نوع مصارف الکترونیکی توصیه میکنیم از موتور برق معمولی استفاده نشود. علتش هم در پاراگراف بعد نوشتیم. اگر شما در دفتر یا مغازه از کامپیوتر و تلویزیون بصورت دائم استفاده می‌کنید، توصیه می‌شود از موتور برق اینورتری استفاده کنید.
در چه مواردی موتور برق اینورتری استفاده کنیم؟
موتور برق‌های اینورتری (Inverter Generators) با استفاده از مبدل‌های الکترونیکی، برق AC را ابتدا به DC و سپس مجدداً به AC سینوسی پایدار تبدیل می‌کنند. این فرایند موجب می‌شود که:
- اعوجاج هارمونیکی کاهش یابد (THD < 3%) یعنی شکل موج خروجی سینوسی هست.
- فرکانس خروجی ثابت در ۵۰Hz باقی بماند (بدون وابستگی به تغییرات سرعت موتور)
- ولتاژ خروجی در محدوده ±۵٪ تنظیم شود و نوسان کمی داشته باشد.
به همین دلیل موتور برق اینورتری نوسان خاصی در خروجی ندارد. این نوع موتور برق برای استقاده‌های حساس مثل بارهای الکترونیکی مناسب هستند. برای کامپیتور، دوربین مداربسته، تلویزیون و… استفاده از موتور برق اینورتری توصیه می‌شود.
اینکه توان دستگاه چقدر و چطور انتخاب شود، توصیه میکنیم جمع توان حداکثر دستگاه‌ها رو با تلرانس ۲۰٪ محاسبه نموده و موتور برق متناسب با آن تهیه بفرمایید. توصیه می‌شود از موتور برق‌های اینورتری برای استفاده‌های سنگین مثل پمپ آب و یا راه اندازی یخچال‌های بزرگ استفاده نفرمایید. این نوع دستگاه‌ها چون جریان راه اندازی ۵ الی ۶ برابر جریان نامی خود دارند، موجب آسیب به مدار موتور برق اینورتری می‌شوند. در ادامه موتور برق‌های مناسب برای مغازه‌هایی که تعداد زیادی دارند رو بر حسب نیازشون بررسی میکنیم.
✅ مناسب برای: تجهیزات صوتی، دوربین، کامپیوتر، سیستم‌های POS
❌ نامناسب برای: دستگاه‌هایی با جریان هجومی بالا مانند پمپ، یخچال بزرگ، موتورهای سنگین
موتور برق مناسب برای سوپر مارکت
سوپر مارکت‌ها یکی از مغازه‌های پرتعداد در سطح شهرها و روستاها هستند. مصرف اصلی برق در این فروشگاه‌ها وابسته به مصرف یخچال‌ها، روشنایی مجموعه، کرکره‌ها و همچنین دستگاه‌ها برش هستند. همه این مصرف کننده‌ها جز بارهای اهمی سلفی محسوب می‌شوند. برای بارهای اهمی سلفی می‌توان از موتور برق‌های بنزینی و دیزلی استفاده کرد. توان مورد نیاز شما بستگی به تعداد یخچال‌ها، حاصل جمع میزان مصرف یخچال‌ها (به عنوان بزرگترین مصرف کننده)، جریان مصرفی برای روشنایی و دیگر دستگاه‌ها دارد. جمع این توان را باید ۲۰٪ اضافه کرد یعنی به عدد ۱.۲ ضرب کنید تا توان مورد نیازتون مشخض بشه.
استفاده از موتور برق دیزلی هم باید سوپر مارکت مناسب هست. موتور برق دیزلی وزن زیادی دارد و بهتر هست در یک محل نصب شود. همچنین موتور برق دیزلی دارای صدا و دود بیشتر هم هست. اما این نوع موتور برق هم سوخت ارزانی دارد، هم عمر بیشتری دارد. برای سوپر مارکت‌های بزرگ توصیه میکنیم از موتور برق دیزلی استفاده شود.
مثال کاربردی: تحلیل مصرف برق در یک سوپرمارکت
فرض کنید یک سوپرمارکت دارای تجهیزات زیر است:
- ۳ عدد یخچال ویترینی (هرکدام ۶۰۰ وات)
- روشنایی LED (جمعاً ۴۰۰ وات)
- دستگاه POS، تلویزیون، سیستم صوتی (۵۰۰ وات)
جمع توان واقعی: ۲۸۰۰ وات با تلرانس ۲۰٪: وات → موتور برق ۳٫۵ کیلووات به بالا مناسب است.
خرید موتور برق مناسب مغازه
توصیه می‌شود جهت خرید موتور برق برای مغازه خود بعد از مطالعه و پیدا کردن مدل‌های مختلف، حتما با مهندسین برق ما در فارم کالا در تماس باشید تا بهترین موتور برق‌ها را به شما معرفی کنند. شماره تماس‌های فارم کالا:
۰۴۱۹۱۰۱۲۴۰۱ – ۰۴۱۳۷۲۷۱۱۸۲ – ۰۹۱۴۲۵۷۰۷۳۳
بهترین موتور برق‌های موجود در بازار، راتو، سنسی، لانسین، کوپ، کاما و ویما هستند.
جمع‌بندی
برای انتخاب موتور برق مناسب برای مغازه، باید ابتدا نوع بار، مقدار توان مصرفی، حساسیت تجهیزات به نوسانات و نحوه توزیع فاز بررسی شود. به‌صورت خلاصه:
| ویژگی مغازه | نوع موتور برق پیشنهادی |
|---|---|
| مصرف پایین + تجهیزات حساس | موتور برق اینورتری |
| مصرف بالا + یخچال، پمپ، موتور | موتور برق بنزینی یا دیزلی |
| وجود دستگاه سه‌فاز | موتور برق سه‌فاز واقعی |
در انتخاب نهایی، استفاده از برندهای معتبر با خروجی پایدار و خدمات پس از فروش مؤثر، اهمیت بسیاری دارد. همچنین نصب صحیح، استفاده از کابل مناسب و محافظت از موتور برق در برابر رطوبت و گردوغبار از عوامل موثر در افزایش عمر آن است.
در صورت نیاز به مشاوره تخصصی یا انتخاب مدل مناسب، با کارشناسان ما در ارتباط باشید. انتخاب درست، یک سرمایه‌گذاری فنی برای پایداری کسب‌وکار شماست.
