پیش از این که به بررسی روش­های هرس درختان بپردازیم، ابتدا هرس کاری را  توضیح می­دهیم. هرس کاری یکی از مهارت­ها و تخصص­های باغبانی است که هر باغداری باید آن را بداند. این عمل جهت حذف برخی قسمت­های خاص درخت انجام می­شود. از هرس شاخه­ ها و جوانه­ ها گرفته تا هرس ریشه ­ها و قسمت­ های آسیب دیده یا بافت ­های مرده. امروزه هرس را با ابزار های باغبانی دستی، یا ابزارهای جدید شارژی و موتوری انجام می دهند.

شاید کسی که باغبانی یا هرس کاری را بلد نباشد، اهمیت این کار را درک نکند اما هرس کاری باعث می­شود تا درخت میوه شما محصول بیشتری داده و کیفیت گلدهی و میوه ­ها را ارتقا می­دهد. البته توجه داشته باشید که هرس، زمان مناسبی را می ­طلبد.

اگر در فصل یا زمان اشتباهی از سال اقدام به هرس درختان میوه نمایید، نه تنها به مقصود خود نمی­رسید بلکه نتیجه عکس نیز تجربه خواهید کرد. مثلا زمان مناسب هرس درختان گلابی و سیب در زمستان و درختان آلوچه سبز و گیلاس در آغاز فصل بهار تا وسط تابستان است. از علت­های هرس کاری شامل:

  • حذف شاخه، ریشه یا جوانه
  • شکل دادن از طریق کنترل نمودن و هدایت کردن رشد درخت
  • بهبود و حفظ سلامتی درخت با روش حذف شاخه­های بیمار یا مرده
  • افزایش بهره­وری میوه­ها و درختان
  • بالا بردن طول عمر مفید درخت
  • بهبود کیفیت گلدهی و میوه­ها و…
پیشنهاد خرید فارم کالا
روش­های هرس درختان میوه

الحاقی هرس نخل با طول 2 متر

4,800,000 تومانبیشتر بدانید

مراحل هرس درختان میوه

همانطور که گفتیم، هرس موضوع بسیار مهمی در زمینه نگهداری از درختان به ویژه درختان میوه ­دار محسوب می­شود. می­خواهیم به شما آموزش دهیم که چگونه می­توانید درختان میوه خود را هرس کرده و بهره­ وری درختان خود را افزایش دهید. شاید مراحل هرس در هر درخت میوه کمی متفاوت باشد اما سه قدم اساسی در همه درختان برای هرس کردن مشترک است.

  • تمیزکردن درخت

در این مرحله ابتدا تمام شاخه­های بیمار، آسیب دیده و مرده را هرس می­کنیم. هنگام این کار نباید بترسید و ذره­ای از این عضو بیمار را باقی بگذارید زیرا دوباره به بقیه قسمت­ها سرایت کرده و پخش خواهد شد. این شاخه­ها را کاملا از ته هرس نموده و دقت لازم را داشته باشید. پس ازقطع شاخه می­توانید از چسب هرس یا پیوند روی قسمت بریده شده بزنید تا آلوده نشود.

  • تنک کردن درخت

در این مرحله باید رقابت بین شاخه­ها را از بین برده و کاری کنید تا هوا و نور کافی به درون درخت نفوذ کند. اگر می­بینید روی یکی از شاخه­های اصلی، سه شاخه فرعی هم اندازه قرار دارند می­توانید دوتای دیگری که تقریبا ضعیف یا بد شکل هستند را حذف کنید تا فضای رشد برای شاخه دیگری فراهم شود.

برای سبک­تر کردن درخت، شاخه های کوچک داخلی را که بد شکل و بد زاویه هستند را حذف نموده، چند قدم به عقب رفته و از دور بررسی کنید که به خوبی هوای و نور در بین شاخه­ها جریان دارد یا خیر. به بعد از میوه دادن نیز توجه داشته باشید. اگر شاخه­ای رو به پایین بوده یا ضعیف است، پس از باردهی خواهد شکست.

  • سرزنی یا برگشت به عقب

این آخرین مرحله و البته آسان­ترین مرحله در هرس کردن محسوب می­شود. در این مرحله باید کاری کنیم تا شاخه­ها قطورتر و در نتیجه قوی­تر شوند. بدین منظور باید شاخه­ها را تا جایی که می­توانیم کوتاه کنیم تا شاخه­های باریک و طولانی، ضخیم و قوی شوند. این قضیه سبب می­شود تا در فصل میوه­دهی شاخه­ها خم یا شکسته نشوند.

آیا می­دانستید از نظر علمی این عمل باعث می­شود تا ژن درختان به مرور زمان تبدیل به درختان پاکوتاه و پرپشت و پر محصول شود؟ درختان پاکوتاه برداشت میوه راحت­تری دارند و عملیات داشت و سمپاشی آنها نیز آسانتر است.

معرفی انواع ابزارهای هرس

برای هرس کاری ابزارهای بسیاری وجود دارد. این ابزارها عناصر اصلی هرس کاری به شمار می­روند. برای کیفیت بهتر میوه­ها و بهبود شکل و رشد درخت حتما باید ابزار مناسب کار خود را داشته باشید. پس توصیه می­کنیم تا با ما همراه باشید و با هر یک از این ابزارها آشنا شوید.

قیچی شاخه ­زن

این ابزار جزو یکی از ضروری­ ترین ابزارهای هرس کاری به شمار می­ رود. این قیچی می­تواند هر چوب نازک ساقه­ های نرم را قیچی کند و از ساده­ترین و ابتدایی­ ترین ابزار هرس می­باشد. با استفاده از این ابزار و هرس کاری می­توانید شاخه ­های آفت زده یا بیمار را قطع کنید تا به دیگر شاخه­ ها سرایت نکند.

یکی از سختی­ های کار با این ابزار، دستی بودن آن است و لازم است تا نیروی مورد نیاز را با دست خود به قیچی و شاخه وارد نمایید. البته درست است که این قیچی­ ها سبب درد یا خستگی دست می­ شوند اما انواع جدیدتر ان که در مجموعه فارم کالا موجود است­ طراحی آرگونومیکی داشته و سلامت دست شما را بیشتر تامین می­ کند.

قیچی شاخه­ زنی که تیغه فولادی دارد از با کیفیت­ ترین تیغه ها محسوب می­شود. توجه داشته باشید که عمیق­ ترین قسمت تیغه، بهترین قسمت برای برش است زیرا حداکثر نیرو را وارد می­نماید.

اره باغبانی

اره باغبانی زمانی به کار می­رود که شاخه­ ها آنقدر قطور و ضخیم هستند که نمی ­توان از قیچی شاخه ­زن برای هرس آنها استفاده کرد. این ابزار نیز انواع مختلفی دارد اما در بین همه آنها، بهترین اره، اره ­ای است که دارای دنده ­های سخت و با شکل­ های گوناگونی باشد.

مناسب­ترین گزینه اره باغبانی دندانه سه پهلوی سخت کاری شده است که برش را سریع انجام داده و تیزترین تیغه را دارد. مهمترین نکته در اره باغبانی یا هرس کاری، جنس و نوع تیغه بوده و عمر ابزار و کیفیت برش چوب را تعیین می­کند. این اره­ ها کوچک و بوده و ظاهری زیبا دارند. طول اره ­ها باید کوتاه باشد اما از لحاظ شکل ظاهری تنوع بالایی دارند.

یکی از نمونه ­های خاص ابزارهای هرس، اره زنجیری می­باشد. این اره ­ها برای شاخه ­های با قطر بیشتر از 10 سانتی متر بوده و هنگام استفاده از آنها باید بسیار مراقب بود.

چاقوی قلمه­ زنی

از این وسیله با توجه به نامی که دارد برای پیوند زدن درختان و برش شاخه­ های کوچکی است که قیچی آنها را صاف نمی­برد. از این چاقوها می­توان برای هرس سبک نیز استفاده کرد.

علف­زن

علف­زن نیز یکی از ابزارهای هرس محسوب می­شود اما معمولا نه برای درختان! این ابزار در دو نوع برقی و موتوری دارد که نوع موتوری از طریق سوخت بنزین و نوع برقی از طریق برق نیروی خود را دریافت می­کنند. برای محیط ­هایی که در آنها استفاده از برق غیرممکن است می­توان از نوع بنزینی یا موتوری استفاده نمود.

این ابزار جهت هرس چمن­ ها زدن علف­های هرز به ویژه در پای درختان و اصلاح گیاهان استفاده می­ شود. برای خرید این دستگاه باید به پارامترهایی نظیر قیمت و میزان صدای دستگاه، کاربرد و مساحت زمین خود توجه نمایید.

برای هرس درخت با دستگاه علف زن نیاز به خرید اره الحاقی علف زن دارید. دستگاه علف زن یک دستگاه بسیار پر کاربرد در باغبانی محسوب می شود. این دستگاه قابلیت نصب انواع الحاقی از جمله الحاقی شخم زن، مناسب برای شخم زدن سطحی، سله شکنی و مبارزه با علف های هرز، الحاقی پمپ آب، الحاقی وجین کن، کیت تبدیل پمپ آب و کیت تبدیل چاله کن را دارد. این الحاقی به جای گیربکس علف زن نصب می شود و دستگاه علفزن شما را به یک اره ی دسته بلند تبدیل می کند. با این کار شما می توانید شاخه هایی تا قطر 15 سانتیمتر و حتی بیشتر را به راحتی برش بزنید.

چسب هرس

درست است که چسب هرس جزو دستگاه­ ها به شمار نمی­رود اما آنقدر وظیفه مهمی را در هرس ایفا می­کند که نتوانستیم کاربرد آن را اینجا بیان نکنیم. این چسب را علاوه بر زمان هرس، در هنگتم قلمه ­زنی نیز استفاده می­ نمایند. پس از هرس، سطح مقطع شاخه­ ها در معرض هوای آزاد قرار گرفته و ممکن است باکتری­ ها و قارچ ها به آن حمله نمایند. چسب هرس جلوی هجوم آفات و بیماری­ ها را می­گیرد. توصیه می شود هرس درختان میوه با استفاده از چسب هرس انجام شود تا سلامتی درخت به خطر نیافتد.

نگهداری از ابزار آلات هرس کاری

نگهداری از ابزارآلات هرس کاری به دو صورت انجام می­شود. این اقدامات به منظور بالا بردن طول عمر دستگاه و کاهش هزینه­های تعمیر انجا می­شوند. این دومود شامل تیرکردن و تمیزکاری می­باشد.

  • تمیزکاری: این کار با اینکه شاید معمولا افراد آن را مهم تلقی نکنند اما تاثیر بسیاری در عمر و سلامت دستگاه دارد. اگر به خوبی و به صورت دوره­ای پس از هر بار استفاده دستگاه را تمیز نکنید، بیماری­های درختانی که دارای مشکل هستند را به دیگر درختان سالم سرایت می­دهید.
  • تیز کردن: این عمل نیز همانند تمیزکاری مهم است. علاوه بر اینکه با تیز کردن می­توانید برش­های منظم ­تر و صاف­تری داشته باشید، همچنین کمتر هم خسته خواهید شد. تیز نگه­داشتن تیغه­ ها باعث سرعت و کیفیت بالاتر در کارهای شما می­گردد.

چه زمانی درختان را هرس کنیم؟

زمان هرس یکی از مهمترین نکاتی است که باید حتما توجه کافی به آن داشته باشید. اگر از درخت خود رشد سریع را انتظار دارید پس در اواخر زمستان آن را هرس نمایید. در واقع علت این است که با شروع بهار، درخت انرژی کافی برای رشد داشته و با سبکی و نور خوب، با کیفیت جوانه ­زنی می­کند.

دسته ­ای از باغداران علاقه دارند تا در فصل بهار هرس کاری را انجام دهند. هرس کاری در بهار به شما این اجازه را می­ دهد تا شاخه ­های شکسته در فصل زمستان را نیز هرس کنید. معمولا این هرس برای درختانی مثل درخت هلو و زردآلو به دلیل حساسیت بالا پیشنهاد می­شود.

اما بدترین فصل جهت هرس نمودن فصل پاییز است. هرس پاییزه درست مثل زخم کردن بدن یک جاندار و به دلیل سرعت پایین رشد درخت در این فصل، گاهی حتی امکان ترمیم نیز وجود ندارد.